Wczasy nad morzem

Sobieszewo

12 czerwiec 2012r.

Sobieszewo. Wieś i kąpielisko, gosp., p-ta, st. benz., położona na prawym brzegu Martwej Wisły, w sąsiedztwie lasów sosnowych, pokrywających ok. 25 m wysokie wydmy. Barokowy kościół z XVII w., rozbudowany w 1 poł. XIX w. i odnowiony gruntownie w 1934 r. Do wygodnej i szerokiej plaży ok. 1 km przez las. Plaża w Sobieszewie należy do ciągnącego się od Wisłoujścia aż do Krynicy Morskiej łańcucha pięknych plaż nad Zatoką Gdańską, biegnących wzdłuż pasa wydm oddzielających zatokę od Żuław Wiślanych. Za wsią Sztutowo pas ten przechodzi na Mierzeję Wiślaną, oddzielającą wody Zatoki Gdańskiej od Zalewu Wiślanego. Wysokość zalesionych na całej przestrzeni wydm dochodzi do 35 m npm. W okresie wichrów jesiennych i zimowych wzburzone morze wyrzuca na plażę duże ilości bursztynu, który zbierany jest przez mieszkańców pobliskich wiosek i sprzedawany wytwórniom ozdób bursztynowych. Cały ten pas brzegu morskiego nosi stąd popularną nazwę Bursztynowego Wybrzeża. W odl. ok. 2 km na zach. od Sobieszewa leży nad Martwą Wisła rybacka wieś Górki Wsch., posiadająca własną przystań i zakłady przetwórstwa rybnego spółdz. ,,Front Narodowy". Na pn. od wsi rezerwat ptasi. Za Sobieszewem trasa mija starą, znaną od XIII w. słowiańską osadę Orlinki a dalej PGR Wieniec. 20 km Swibno. Trasa zbliża się do Wisły, gdzie następuje przeprawa promem. 21 km Mikoszewo, 25 km Jantar, 29 km Junoszyno, 31 km Stegna i 35 km Sztutowo (opis patrz trasa VI, str. 216) wsie letniskowe. 39 km Kąty. Wieś rybacka nad Zalewem Wiślanym, sklep, bar. Miejscowość ta wymieniona w 1643 r. jest w XVIII w. znana jako osada rybacka. Rybacy tutejsi zrzeszeni w spółdz. "Pokój" posiadają mały port, warsztaty remontowe. Pokoje wynajmują letnicy u rybaków. Począwszy od Kątów trasa biegnie przez Mierzeję Wiślaną. 46 km Borowo. W odl. 2 km od tego przystanku leży wieś Przebrno, wymieniona w 1465 r. We wsi kościół barokowy z 1801 r., rozbudowany w 1860 r. 54 km Krynica Morska. Duże osiedle rybackie i kąpielisko na Mierzei Wiślanej, 700 mieszk., połącz, statkami z Elblągiem i Tolkmickiem, połącz, aut., dom wyc. PTTK, domy wypocz. FWP, obozy camp., rest., kawiarnia, p-ta. Krynica Morska leży, podobnie jak i spotykane na trasie osady na prastarej drodze bursztynowej, biegnącej z Gdańska do Sambii. Teren ten zamieszkany był już od czasów mł. epoki kamiennej, a we wczesnym średniowieczu znajdował się koło wsi Skowronki na mierzei gród obronny, zburzony później przez Krzyżaków. Dawna nazwa miejscowości Łysa Góra występuje już w XV w. Po 1466 r. teren ten należy do Gdańska, który w 1842 r. odstępuje go Elblągowi. Elbląg uruchamia tu bezzwłocznie kąpielisko. Już w tym samym roku otrzymało ono połączenie linią żeglugową z Elblągiem i Królewcem. Znaczna rozbudowa kąpieliska nastąpiła przed ostatnią wojną; ze Stegny dochodziła tu do 1945 r. kolejka wąskotorowa. Od strony Zalewu zbudowany został niewielki port rybacki z przystanią dla statków pasażerskich. Latarnia morska zbudowana została w 1894 r. Obecną wzniesiono w 1949 r. Po wojnie doprowadzona została do Krynicy Morskiej droga, umożliwiająca komunikację autobusową, która zastępuje kolejkę. Kąpielisko odwiedzane jest przez ok. 20 000 letników. W 1958 r. uzyskało kąpielisko, połączone z sąsiednią wioską Łysicą prawo osiedla. TRASA 3. Gdańsk — Nowy Dwór Gdański (48 km) — Elbląg (70 km) — Bogaczewo (84 km) Trasa pokrywa się z linią PKS. Od Gdańska do Elbląga biegnie przez monotonną krainę delty wiślanej, a dalej przez niezwykle malowniczą Wysoczyznę Elbląską. Na trasie szereg miejscowości z cennymi zabytkami, piękne krajobrazy, ważne obiekty gospodarcze, pomniki przyrody. Wyjazd z Gdańska ul. Elbląską, po 5 km skręcić w prawe odgałęzienie drogi, która biegnie przez teren Żuław Gdańskich, poprzecinanych kanałami i rowami odwadniającymi. 17 km Koszwaly. We wsi tuż koło stacji kolejki piękny d om podcieniowy z 1792 r. 25 km Kieżmark. Wieś nad Wisłą. Koło drogi ryglowy kościółek z XVII w., wyposażenie z XVII i XVIII w., dom nr 48 z poł. XIX w. Przeprawa przez Wisłę od wiosny do jesieni mostem pontonowym, później promem lub objazd przez Tczew. Po drugiej stronie Wisły na 26 km odgałęzia się w bok droga do wsi Żuławki, Drewnicy, Przemysław. W Zuławkach znajduje się kilka cennych domów podcieniowych, m. in. nr 11 z 1825 r., nr 37 z poł, XIX w., nr 45 z 1845 r. i najcenniejszy, nr 68 z 1803 r., zbudowany przez Piotra Loewena, ściana jednej z izb wyłożona delftami. Kościół z 1841 r. W Drewnicy zachowane wiatraki z 1718 r. 1 z 1846 r. We wsi Przemysław dom podcieniowy z 1789 r. W odl. i km na pd. od Drewnicy odgałęzia się od koryta Wisły rz. Szkarpawa. W rejonie tym znajdowała się w xvii w. słynna twierdza żuławska tzw. Gdańska Głowa zbudowana w 1626 r. przez gdańszczan na miejscu dworu i karczmy. W rok później zdobywa twierdzę Gustaw Adolf i zostaje tu ranny. W 1655 r. następują dalsze prace nad umocnieniem forteczki. Po opanowaniu forteczkl pirzez Karola Gustawa zostaje ona zamieniona na potężną twierdzę, bronioną przez 1500 żołnierzy i 50 dział. W 1659, po 3 latach oblężenia, zdobywają twierdzę gdańszczanie i równają z ziemią. Koło Drewnicy zaczyna się przekop Wisły z 1895 r. Ok. 2 km od Wisły przy trasie Dworek. Wieś, w której 2 domy podcieniowe, nr Iz 1831 r. i nr 3 z 1800 r. W odl. 1 km na pn. od trasy w wiosce Niedźwiedzica kościół gotycki z bogatym i cennym wyposażeniem przeważnie barokowym. Dom nr 2 z 1825 r. W Dworku rozgałęzienie dróg, wprost biegnie droga wzdłuż kanału Wiślano-Zalewowego do Nowego Dworu Gd., na pd. zach. wygodny objazd do tej samej miejscowości nieco dłuższą drogą (7 km) przez Ostaszewo. W Dworku trasa skręca na pd. zach. i biegnie objazdem. 30 km Nowa Kościelnica. 35 km Ostaszewo. We wsi ruiny gotyckiego kościoła. 42 km Lubieszewo. We wsi 2 domy podcieniowe — nr 22 z pocz. XIX w. i nr 37 z ,1747 r. Kościół gotycki, wieża późniejsza z 1573 r., bogate wyposażenie wnętrza. 45 km Orłowo, 2 b. cenne domy podcieniowe — nr 31 z 1802 r. i dom w PGR z 1802 r. z pięknymi detalami architektonicznymi, obydwa zbudowane przez znanego budowniczego Piotra Loewena. Kościół gotycki murowany z drewnianą wieżą. 74 km Nowy Dwór Gdański (opis patrz trasa V, str. 213J. Po minięciu miasta trasa skręca w prawo. 50 km Kmiecin. We wsi kościół gotycki, drewniana wieża z 1679 r., wokół wieży soboty, jedyny przykład na Pomorzu. 60 km Jazowo. Trasa przecina Nogat i wchodzi na teren Żuław Elbląskich. 70 km Elbląg (opis patrz trasa IV, str. 199). Z Elbląga ul. Grunwaldzką, obok dworca kol. trasa biegnie w kierunku pd.-wsch. na Pasłęk. Na 73 km trasa krzyżuje się koło wsi Gronowo z autostradą, biegnącą od Elbląga do Kaliningradu. Po prawej stronie ukazuje się po. chwili ogromna tafla zarastającego jez. Druzno, po lewej widać łagodne zbocza Wysoczyzny Elbląskiej. Ponad 5 km od skrzyżowania trasa mija wieś Komorowo, w XIII w. staropruską osadę Pasiauksty (?), wymienioną w 1321 r. Za czasów krzyżackich i następnie polskich ludność tutejsza zajmowała się głównie połowem ryb w jez. Druzno oraz rolnictwem. Wody jeziora zalewały często w czasie powodzi dolną część wsi. Wielka powódź w 1888 r. zalała wieś aż po tor kolejowy. W odl 3 km od Komorowa wieś Przezmark. Jest to b. stara osada Prusów. Dokument krzyżacki z 1361 r. wymienia imiona czterech braci Prusów z Przezmarku brzmiące: Buntiiken, Dywon, Adam i Girdune. Przez jakiś czas utrzymywało się w XIX w. mniemanie, iz Przezmark leży na miejscu, gdzie we wczesnym średniowieczu znajdowała się słynna osada Truso, wymieniona pod koniec IX przez anglosaskiego żeglarza Wulfstana. We wsi gotycki kościół z ok. poi. XIV w który należy do najstarszych na Dolnym Powiślu. Zwraca uwagę piękna attyka gotycka pd. kruchty. Zachował się również gotycki mur cmentarny. 80 km przyst. aut. Pilona.